رئیس بخش مسمومان بیمارستان لقمان حکیم با اشاره به اینکه شوینده‌ها حاوی گازهایی هستند که به‌خودی‌خود برای دستگاه تنفسی مضر است، گفت: مخلوط کردن شوینده‌ها باعث تولید گازهای بسیار مضرتر و منجر به مسمومیت شدید می‌شود.
وی افزود: مواد شوینده، پاک‌کننده و ضدعفونی‌کننده ماهیت سوزانندگی دارند، این مواد یا از ترکیبات اسیدی ضعیف تشکیل‌شده‌اند و یا ترکیبات قلیایی هستند که در صورت عدم مصرف درست، سلامت اعضای خانواده را تهدید می‌کنند.
شادنیا با اشاره به اینکه نمی‌توان مواد شوینده را از چرخه سبد خانوار حذف کرد، ضرورت مصرف صحیح و رعایت دستورالعمل‌ها در استفاده از این فرآورده‌ها را خواستار شد.
رئیس بخش مسمومین بیمارستان لقمان حکیم با اشاره به اینکه در استفاده از این مواد باید حتماً از دستکش استفاده شود ادامه داد: با این روش از سوختگی و آسیب به پوست جلوگیری می‌شود، ضمن اینکه باید حواسمان باشد در زمان استفاده این مواد به درون چشم پاشیده نشوند و یا اگر امکان دارد از عینک‌های مخصوص استفاده کنیم.
وی بابیان اینکه مواد شوینده در صورت پاشیده شدن به داخل چشم می‌توانند موجب سوختگی ناحیه قرنیه شوند، ادامه داد: برخی افراد در فضاهای بسته مواد سفیدکننده و پاک‌کننده را باهم ترکیب می‌کنند، گاز کلری که از ترکیب این محصولات متصاعد می‌شود بسیار سوزاننده است و باعث تنگی نفس و یا اسپاسم تنفسی و حتی مرگ فرد می‌شود.
وی به‌ضرورت پوشیدن ماسک حین استفاده از مواد شوینده و پاک‌کننده اشاره کرد و افزود: ضمن استفاده از ماسک، حتماً در زمان استفاده از این مواد درها و پنجره‌ها را باز بگذارید تا از آسیب‌های احتمالی به ریه‌ها و سیستم تنفسی جلوگیری شود.
این عضو هیئت‌علمی دانشگاه هشدار داد: اگر مواد شوینده روی پوست یا داخل چشمتان ریخت، ضمن قرار گرفتن در مکانی که تهویه مناسب دارد محل را با آب معمولی شست‌وشو دهید.
وی ادامه داد: در بسیاری از موارد دیده می‌شود که برخی به‌اشتباه، زمانی که این ترکیبات در چشم و یا روی پوست ریخته می‌شود از ترکیبات سوزاننده اسیدی و یا قلیایی دیگری برای شست‌وشو محل آسیب‌دیده استفاده می‌کنند، این کار بسیار خطرناک است و شرایط را پیچیده‌تر می‌کند.
شادنیا تأکید کرد: ترکیباتی که در مواد شوینده وجود دارد دارای فعل‌وانفعالاتی هستند که آسیب‌های حرارتی در پوست و مخاط‌ها ایجاد می‌کنند، بنابراین توصیه نمی‌شود این ترکیبات خنثی شود، بهترین اقدام رقیق کردن با کمک آب معمولی و ولرم است.
وی بابیان این اینکه آب گرم می‌تواند سوختگی بیشتری در پوست آسیب‌دیده ایجاد کند، ادامه داد: حتی آب خیلی سرد هم می‌تواند آسیب را بیشتر کند، بهترین درجه آب همان اندازه دمای معمولی بدن یعنی ۳۷ درجه است.
شادنیا با اشاره به اینکه خانواده‌هایی که فرزند کوچک دارند باید مواد شوینده را دور از دسترس کودک قرار دهند توصیه کرد: این مواد را در کابینت‌های طبقه بالا که دست کودک به آن نمی‌رسد قرار دهید، همچنین حین کار کودک را با این ترکیبات تنها نگذارید، بچه‌ها اشتباهاً این مواد را به‌صورت خوراکی بلع می‌کنند و متأسفانه این ترکیبات سوزاننده، خطرناک و کشنده باعث سوختگی دستگاه گوارش می‌شود.
وی بابیان اینکه شناخت کودکان از محیط اطراف معمولاً از راه دهان است افزود: توصیه می‌شود هرگونه ماده دارویی و یا شیمیایی را نه در یخچال نگهداری کنید و نه در کابینت‌های طبقه پایین مواد دارویی و شوینده را همیشه از دسترس کودک خارج کنید.
شادنیا بابیان اینکه آمار مسمومیت دارویی و یا بلع مواد سمی در کودکان بسیار بالاست، خاطرنشان کرد: افرادی که از ترکیبات مواد مخدر برای ترک (داورهایی مانند شربت‌های متادون) استفاده می‌کنند، معمولاً این داروها را درون یخچال نگهداری می‌کنند، این کار بسیار خطرناک و سلامت فرزند شما را تهدید می‌کند.
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با یادآوری این موضوع که مس مویت ناشی از دو ترکیب سفیدکننده و پاک‌کننده بسیار خطرناک است توضیح داد: گاز کلری که از ترکیب این دو ماده سمی متصاعد می‌شود بسیار سوزاننده و تحریک‌کننده است، دقیقاً مثل بیماری می‌ماند که دچار حملات آسم شده و به دلیل اسپاسم شدید احتمال خفگی در این او تشدید می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در روزهای پایانی سال با افزایش موارد مسمومیت با فرآورده‌های شوینده و شیمیایی روبه‌رو هستیم اظهار کرد: معمولاً دو فرم مسمومیت وجود دارد که مسمومیت‌های استنشاقی که ناشی از متصاعد و آزاد شدن گازهای کلر است.
وی درباره نشانه‌های مسمومیت استنشاقی توضیح داد: فردی که در معرض گازهای سمی قرار می‌گیرد دچار تنگی نفس، بی‌تابی، درد قفسه سینه، سرفه‌های مکرر، سوزش چشم و گلو و خارش راه‌های هوایی فوقانی می‌شود.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه بابیان اینکه تماس مستقیم با مواد شوینده فرم دوم مسمومیت با شوینده‌هاست، گفت: در برخی موارد دیده می‌شود افراد برای نظافت مؤثرتر چند ماده شوینده را با یکدیگر ترکیب می‌کنند، این موضوع باعث می‌شود که پوست دست‌ها و در برخی موارد در معرض آسیب شیمیایی با این مواد قرار گیرد.
وی افزود: سوزش، خارش و قرمزی از نشانه‌های مسمومیت پوستی با مواد شوینده است که درصورتی‌که این نشانهها آزاد دهنده شد باید مراقبت‌های اولیه انجام شود.
این استاد دانشگاه بابیان اینکه اولین اقدام در مسمومیت‌ها دور کردن مواد شیمایی از فرد مسموم شده است، تأکید کرد: در این شرایط سریعاً فرد را از محیط دور کرده، در و پنجره‌ها را بازکنید و او را در معرض هوای آزاد قرار دهید.
وی ادامه داد: در مسمومیت‌های پوستی نیز ماده شیمایی را کنار بگذارید و از تماس بیشتر با این مواد پرهیز کنید، بهترین راهکار شست‌وشو با آب ساده حداقل ۱۰ تا ۲۰ دقیقه است.
شادنیا درباره تماس مواد شیمایی با چشم‌ها هشدار داد و گفت: درصورتی‌که به‌طور اتفاقی این مواد وارد چشم شود باید ابتدا منبع مسمومیت از بین برود و در ادامه چشم‌ها را با آب فراوان بشویید.
وی افزود: در مواردی که علامت‌های تحریکی تنفسی وجود داشته باشد و یا سوزش پوست آزار دهند شوند باید به مراکز درمانی مراجعه کرد.
این متخصص مسمومیت‌ها همچنین به باوری اشتباه مبنی براثر بخش بودن مصرف شیر در هنگام مسمومیت‌ها اشاره کرد و توضیح داد: این توصیه علمی نیست و استفاده از شیر نمی‌تواند از آسیب‌های به وجود آمده دستگاه تنفسی بکاهد.
وی با اشاره به اینکه غلظت مواد شیمایی در ارتباط مستقیم با آسیب‌های احتمالی به دستگاه تنفسی یا پوست است خاطرنشان کرد: به‌طور مثال سفیدکننده‌های خانگی غلظت سه تا پنج‌درصدی دارند بنابراین نمی‌توانند آسیب جدی به فرد وارد کنند ولی بااین‌حال بهترین راهکار این است که هنگام استفاده از مواد شیمایی حتماً از دستکش استفاده شود، ترجیحاً ماسک بزنید، هرگز از مواد با غلظت بالا استفاده نکنید، مواد شوینده را باهم ترکیب نکنید و همیشه پنجره و راه‌های تهویه را باز بگذارید.
رئیس بخش مسمومین بیمارستان لقمان حکیم درباره مصرف تصادفی و خوراکی مواد شوینده در کودکان نیز هشدار داد: این مواد ممکن است حاوی قلیا باشند (قلیا از اسید خطرناک‌تر است)، بنابراین اگر کودکی به هر دلیلی از مواد سوزاننده، شیمایی و پاک‌کننده استفاده کرد، هرگز کودک را وادار با استفراغ نکنید، ماده‌ای (حتی آب یا شیر) به او نخورانید و سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.
منبع : خبرگزاری علم و فناوری آنا
شرکت های برگزیده
وزارت صمت
سازمان غذا و دارو
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
انجمن صنايع شوينده، بهداشتی و آرايشی ايران
ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز
سازمان ملی استاندارد
انجمن واردکنندگان فرآورده‌های آرایشی ایران